به‌کارگیری نگار تشدید مغناطیسی هسته‌ای و شبکه عصبی مصنوعی در برآورد تراوایی یکی از مخازن نفت سنگین در جنوب ایران

تراوایی یکی از عامل‌های چالش‌‌برانگیز در مخازن هیدروکربوری است. علت این امر مشکل بودن برآورد تراوایی به‌صورت دقیق و مستقیم از طریق اندازه‌گیری‌های نگاربرداری کنونی است. در این مقاله کاربرد روش تشدید مغناطیسی هسته‌ای (Nuclear Magnetic Resonance) در برآورد تراوایی یکی از مخازن کربناته حاوی نفت سنگین در جنوب ایران بررسی شده است. در محاسبه تراوایی با استفاده از نگار NMR، از سه مدل شاره آزاد (کوتس)، میانگین T2 (SDR) و سوانسون استفاده شده است. در ابتدا تراوایی به‌دست آمده از هریک از این سه مدل، برای نمونه‌‌‌های سه واحد شارش هیدرولیکی مشخص شده در محدوده مورد‌‌نظر سازند سروک فوقانی، به‌صورت جداگانه با تراوایی حاصل از مغزه مقایسه و ضرایب همبستگی محاسبه شده است. سپس برای هریک از سه مدل فوق، تراوایی کل نمونه‌های تقسیم‌بندی شده در واحدهای شارش هیدرولیکی به‌صورت هم‌زمان با تراوایی مغزه مقایسه شده است. درنهایت کل نمونه‌های موجود در فاصله موردنظر با نتایج تراوایی مغزه مقایسه شده است. نتایج به‌دست آمده در سازند مورد بررسی نشان می‌دهد که استفاده از تقسیم‌بندی نمونه‌ها با به‌کارگیری واحدهای شارش هیدرولیکی، سبب بهبود تعیین تراوایی می‌شود. روند تغییرات تراوایی برحسب عمق به‌دست آمده از روی مدل‌ها، با روند تغییرات تراوایی به‌دست آمده از اطلاعات مغزه مطابقت خوبی دارد و می‌توان از آنها در تعیین تراوایی در محل چاه استفاده کرد. به‌منظور برآورد دقیق تراوایی، از یک مدل شبکه عصبی مصنوعی (Artificial Neural Network) با دو مجموعه ورودی متفاوت استفاده شده است. در مجموعه اول از داده‌های تخلخل به‌دست آمده از نگار NMR به‌منزله یکی از ورودی‌ها استفاده شده و در مجموعه دوم از تخلخل حاصل از نگار نوترون درحکم ورودی استفاده شده است. دو دسته تراوایی به‌دست آمده از شبکه عصبی با هر دو مجموعه ورودی نیز، با نتایج تراوایی حاصل از مغزه مقایسه و ضرایب همبستگی محاسبه شده‌ است. نتایج به‌دست آمده از شبکه عصبی نشان‌‌دهنده آن است که در صورت استفاده از تخلخل حاصل از NMR در کنار سایر نگارهای سنتی، درحکم ورودی شبکه،‌ افزایش قابل‌‌ِملاحظه‌ای در ضریب همبستگی به‌وجود می‌آید و بنابراین می‌توان از شبکه عصبی به‌مثابه روشی قابل اطمینان در برآورد کمی تراوایی در سازند سروک فوقانی استفاده کرد.